“Maak plannen rond de AOW direct ongedaan”

De ontkoppeling van de AOW van het minimumloon moet al in het debat over de regeringsverklaring ongedaan worden gemaakt, stelt Martin van Rooijen. En anders doet de oppostitie in de Eerste Kamer dat wel.

Het regeerakkoord van het kabinet-Rutte IV bevat één voornemen waarop het al snel gedwongen zal moeten terugkomen: ontkoppeling van minimumloon, bijstand en AOW. Bij uitvoering van dit voornemen komt de AOW straks 7,5 procent lager uit dan een bijstandsuitkering.

Dan geldt een lager bestaansminimum voor AOW’ers dan voor mensen met een uitkering. Dat is asociaal en discriminerend. Het is onduidelijk waar het voornemen om de regeling, die al 45 jaar bestaat, op te heffen, vandaan komt. Er wordt in geen enkel verkiezingsprogramma voor gepleit. In dat van de VVD wordt wel gezegd dat de koppeling tussen de uitkeringen en het minimumloon losgelaten kan worden. Maar dat is niet wat in het regeerakkoord staat. Het is de koppeling met de AOW, die wordt losgelaten. Het leidt tot vreemde situaties. Het betekent een lager bestaansminimum voor mensen met alleen AOW dan voor mensen met een uitkering.

Bij uitvoering van de ontkoppe­ling komt de AOW 7,5 procent lager uit dan een bijstands­uit­ke­ring

En dat iemand met alleen AOW, die zijn hele leven in Nederland heeft gewoond, een lager inkomen krijgt dan een statushouder van dezelfde leeftijd, die pas in Nederland is en een uitkering heeft. Dat kunnen Tweede Kamer en Eerste Kamer niet laten gebeuren. Letterlijk staat in regeerakkoord: ‘We verhogen het minimumloon stapsgewijs met 7,5 procent en houden de koppeling met de uitkeringen (behoudens de AOW) in stand om het bestaansminimum te verstevigen.’

Het akkoord voegt daaraan toe: ‘We komen ouderen tegemoet via een hogere ouderenkorting’. Dat laatste is nonsens. Ouderenkorting is een belastingaftrek voor AOW’ers, en die is inkomensafhankelijk.

Mensen met alleen AOW of met een aanvullend pensioen tot 500 euro naast hun AOW betalen daarover geen belasting. Ze hebben dus niets aan die ouderenkorting. Als dit onzalige idee doorgaat, treft het bijna een miljoen AOW’ers. Het leidt tot onrust. Niet alleen bij ouderenorganisaties, ook bij FNV en de achterban van politieke partijen.

Het is niet voor het eerst dat een aankomend kabinet op plannen moet terugkomen. Nog voor het kabinet-Rutte II (met de PvdA) in 2012 werd beëdigd, ontstond rumoer over een inkomensafhankelijke zorgpremie. Dat kabinet had geen meerderheid in de Eerste Kamer. Het regeerakkoord werd snel opengebroken. Toenmalig fractievoorzitters Halbe Zijlstra (VVD) en Diederik Samsom (PvdA) dienden tijdens het debat over de regeringsverklaring een motie in, waardoor de inkomensafhankelijke zorgpremie uit het regeerakkoord verdween. Deze situatie doet zich weer voor: grote onrust over een idioot plan en geen meerderheid in de Eerste Kamer.

Het zou de leiders van regeringspartijen sieren als ze bij het debat over de regeringsverklaring de asociale ontkoppeling uit het regeerakkoord halen. Doen ze dat niet, dan zal de oppositie in de Eerste Kamer het voornemen wel om zeep helpen.

Martin van Rooijen is fractieleider van 50PLUS in de Eerste Kamer en oud-staatssecretaris van Financiën.