Martin van Rooijen van 50PLUS voert actie tegen de door de regering voorgestelde plannen om de hoogte van de AOW niet langer te koppelen aan het minimumloon.
Martin van Rooijen is al bijna zijn hele leven actief in de Nederlandse politiek: in zijn studietijd was hij al lid van de KVP-Jongerenorganisatie en lid van de Commissie Buitenland van deze JOKVP. Op 31-jarige leeftijd werd hij staatssecretaris (de jongste ooit!) voor Financiën namens de KVP in het kabinet-Den Uyl. Sinds juni 2019 is de inmiddels bijna 80-jarige politicus fractievoorzitter van 50PLUS in de Eerste Kamer.
In dit interview vertelt hij over zijn drijfveren als politicus en over zijn kijk op de huidige politiek.
Om te beginnen: kunt u kort iets vertellen over uw achtergrond?
Na mijn studie aan de Rijksbelastingacademie en de Nederlandsche Economische Hoogeschool in Rotterdam werkte ik bij de Belastingdienst als Inspecteur en vervolgens bij het Ministerie van Financiën. Als fiscalist en econoom heb ik de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen steeds intens gevolgd vanaf mijn studietijd. Ik was altijd al politiek betrokken. In mijn studietijd was ik lid van de KVP-Jongerenorganisatie JOKVP en lid van de Commissie Buitenland van de JOKVP. Ook was ik lid van de KVP-fractie in de Jeugdgemeenteraad in Rotterdam P.J.C.R. en 1 jaar voorzitter van de PJCR. Ik volgde de landelijke politiek sterk.
Wat was uw drijfveer om de politiek in te gaan?
Ik werd gevraagd door KVP-fractievoorzitter Frans Andriessen of ik beschikbaar was voor de KVP-kandidatuur Staatssecretaris van Financiën. Dat was wel even een dilemma: mijn carrière bij Shell opgeven of het ongewisse van de politiek accepteren. Ik vond op zich de stap naar de politiek erg uitdagend. Voor mij gaf de doorslag dat Shell-topman Gerrit Wagner tegen mij zei: “Martin, Shell heeft nog nooit iemand in de landelijke politiek gehad. Doe het”.
U bent begonnen bij de KVP (Katholieke Volkspartij), die in 1982 met nog twee partijen is gefuseerd tot het CDA. Hoe kijkt u nu aan tegen het CDA van dit moment?
Het CDA zou moeten teruggaan naar haar wortels. Die lagen in het karakter van een brede Volkspartij, zoals de KVP ooit echt was. Een partij dicht bij de mensen. Met een sterke band met maatschappelijke organisaties. De partij vormde met die organisaties samen het maatschappelijk middenveld. Ze voorkwam of dichtte de altijd dreigende kloof tussen Overheid en burger.
Wat zijn voor u de grootste pijnpunten uit het regeerakkoord?
Op dit moment: het ontkoppelen van de AOW van het minimumloon. De koppeling is een recht dat al 45 jaar vastligt in de wet. Afspraak is afspraak. De AOW is een volksverzekering voor iedereen. Die dient gerespecteerd te worden. Daar bezuinig je niet op. Het is onbegrijpelijk wat het nieuw kabinet nu doet. Er is opeens 100 miljard voor klimaat, stikstof, infrastructuur etc., maar er is geen oog voor lastenverlichting voor de burgers, die hun koopkracht nog meer zien dalen door snel stijgende inflatie.
Wat zijn uw verwachtingen van de gemeenteraadsverkiezingen?
De lokale verkiezingen worden steeds meer gedomineerd door lokale partijen. Dat is democratisch gezien niet erg en misschien ook wel goed. De uitslag geeft dan echter wel heel snel een vertekend beeld over de landelijke politieke verhoudingen. Dat neemt niet weg, dat de uitslag op gemeentelijk niveau een waarschuwing kan inhouden voor regeringspartijen.
In hoeverre zet uw partij, 50Plus, zich op dit moment in voor de jongere generatie?
50PLUS is een partij voor mensen van elke leeftijd. Wij zijn een partij die een scherp oog heeft voor de tweede levensfase. De fase vanaf ruwweg 50+. Dat is niet alleen belangrijk voor de mensen die al 50+ zijn. Dat is ook belangrijk voor jongeren.
Iedereen wil graag 50PLUS worden. Dat betekent dat je al op tijd moet nadenken over pensioen en AOW. Maar ook over o.a. wonen, zorg, mobiliteit in die tweede levensfase. Het gaat dus niet over opa en oma, maar over jezelf op latere leeftijd.
Jongeren die nadenken over hun tweede levensfase zullen hun actuele vraagstukken niet verwaarlozen. 50-Plussers die hun eigen specifieke vraagstukken goed kennen, zullen de belangen van hun kinderen en kleinkinderen ook steeds voor ogen houden. Vanuit die dubbele optiek kijken wij naar de wereld. De belangen van alle generaties zijn daarom in goede handen bij 50PLUS.
Hoe kijkt u aan tegen de verruwing van het debat?
Met teleurstelling en bezorgdheid. Oplossingen vind je niet door harder te schreeuwen en ook niet door de ander te verketteren. Ouderen hebben geleerd dat je samen meestal betere oplossingen vindt. Ik ben bezorgd omdat verdeeldheid zelden iets goeds brengt.
In hoeverre houdt de tweedeling in de samenleving u bezig?
Ik kijk niet alleen naar verschillen, maar ook naar kansen. Ouderen kunnen hun inkomen niet meer sturen en hebben vaker gezondheidsproblemen. Vergeleken met jongeren en werkenden zijn zij dus vaak afhankelijker. Voor hen wil 50PLUS strijdbare en solidaire kameraad zijn. Door dik en dun. Dat is onze belangrijkste taak.
Maakt u zich zorgen om de veiligheid van politici?
Jazeker. Het gaat niet alleen om grote monden en loze dreigingen, maar om daadwerkelijke bedreiging. Laten we ons de moord op Pim Fortuijn en Theo van Gogh herinneren. Dat gebeurde niet aan de andere kant van de wereld. Dat speelde in Hilversum en in Amsterdam. Overal zie je verruwing. Maar mensen die dreigen, moeten niet achteraf zeggen dat ze het niet menen. Mensen die dreigen, moeten weten dat ze met vuur spelen. Doen ze zelf niks, dan kunnen ze anderen op ideeën brengen.
Wie zijn volgens u vandaag de dag de grootste politieke talenten?
Politiek succes moet je elke dag opnieuw verdienen. De ster van vandaag kan morgen achter in de rij staan. Politiek is heel hard werken, veel lezen, goed luisteren en nooit jezelf vooropzetten.
Hoe ziet u de toekomst van 50PLUS?
50PLUS is kansrijk. Hoe wrang het ook klinkt: de voorgenomen ontkoppeling van AOW en minimumloon, dat onzalige idee van Rutte IV, drijft mensen naar 50PLUS. Er zijn in Nederland veel senioren en gepensioneerden, die het gevoel krijgen dat hun belangen niet veilig zijn. Die mensen kijken rond waar wel aandacht is voor hen. Je ziet meteen de partij in het periodiek verkiezingsonderzoek stijgen. Om dat vast te houden moeten we hard werken. We hebben de afgelopen jaren allemaal kunnen zien dat geen enkele partij het cadeau krijgt. Ook 50PLUS niet.
We moeten als politici en ook als 50PLUSsers eendrachtig werken om het vertrouwen te krijgen en houden van de mensen voor wie wij het willen doen. Ik roep daarom jongeren en senioren op om met ons mee te doen en in stad en land, om zich politiek in te spannen voor een verzorgde tweede levensfase. We kunnen veel verschillende talenten gebruiken.
Wat vindt u van de klimaatplannen in het regeerakkoord?
Zorgzaam omgaan met onze wereld staat tegenwoordig gelukkig hoog op de agenda. We moeten wel steeds ons gezonde verstand de baas laten blijven van onze emotie. Klimaat moet niet een tijdelijke hype zijn, maar een lange termijn issue dat met wijsheid wordt opgepakt.
We praten over de grootste uitdaging ooit voor de hele mensheid. Daarin passen geen onderlinge wedstrijdjes wie de braafste is, wie de vreselijkste voorspellingen durft te uiten of wie de ingrijpendste maatregelen durft af te kondigen. Het vraagt om internationaal samenwerken als nooit tevoren. En we moeten waken voor menselijke zelfoverschatting. We weten nog lang niet alles van de natuur. Kunstmatig ingrijpen in natuurlijke processen kan misschien meer ellende veroorzaken dan oplossen.
In een interview met het Financieele Dagblad zei u onder andere dat de Eerste Kamer een soort marktplein aan het worden is. Kunt u daar meer over vertellen?
Tot voor kort was de Eerste Kamer een gezelschap van door studie, werk en leven wijs geworden mensen, die aan het eind van het democratisch proces nog eens goed keken of besluiten verstandig waren en goed in elkaar zaten. Dat is veranderd door de groeiende politieke verdeeldheid.
Daar komt bij dat de regering in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft. Wat nu dreigt is dat er elke week op bijna elk terrein een soort paardenmarkt ontstaat om meerderheden uit te onderhandelen. Meerderheden voor de regering of voor de oppositie. Dat geeft spanning, maar ook politieke labiliteit en kwetsbaarheid. Daar is de Eerste Kamer niet voor.
Maar zo lang deze situatie zo is, zal iedereen eraan meedoen. 50PLUS ook. Wij kunnen met onze twee zetels dankzij goed onderhandelen zaken agenderen of binnenhalen, die nooit zouden zijn gelukt als de regering een solide meerderheid had gehad.
Hoe kijkt juist u als fractievoorzitter van een relatief kleine Eerste Kamer-partij aan tegen de versplintering in de politiek?
Uiteindelijk helpt versplintering niet. Besluitvorming wordt er heel moeilijk door. Maar we zullen er voorlopig mee moeten leven.
Kunt u iets zeggen over de kwaliteit van de journalistiek op dit moment; is de journalistiek volgens u veranderd in de loop der jaren?
De journalistiek is veranderd. Oplage en kijkcijfers dwingen om meer te letten op de vraag van het publiek dan op verantwoordelijkheid voor serieuze en juiste berichtgeving. Emotie is doorslaggevend. Het moet serieuze journalisten hinderen, dat hun verhaal het snel verliest van een rel in de showbizz of een scheldpartijtje in de Tweede Kamer tijdens een belangrijk debat. Waarom zouden jongeren lid worden van 50PLUS?
Iedereen wil 50+ worden. Iedereen wil een mooie tweede levensfase. Niet alleen voor opa en oma en voor vader en moeder. Ook voor jezelf. Ook voor je kinderen. Daar moet je op tijd over nadenken. Daar moet ook op tijd beleid voor gemaakt worden. Op de Afsluitdijk staat niet voor niets: ‘Een volk dat leeft bouwt aan zijn toekomst’. Dat geldt ook voor de tweede levensfase.
Wat heeft 50PLUS tot nu toe bijgedragen?
Veel te veel om zo snel op te noemen. Heel recent is in de Eerste Kamer mijn motie aangenomen om alle AOW’ers in verband met de snel oplopende inflatie een eenmalige uitkering te geven van € 200 vooruitlopend op toekomstige maatregelen. Mijn initiatiefwetsvoorstel om de pensioenen gezien de geforceerd lage rente tijdelijk met een rekenrente van 2% vast te stellen is weliswaar in eerste instantie verworpen, maar het leeft weer. De SP heeft het weer geagendeerd.
Zo zie je dat je als partij ook invloed hebt op andere partijen. Het simpele feit, dat er een 50PLUS-partij in het parlement zit, leidt ertoe dat andere partijen de vraagstukken van senioren met meer zorg en aandacht behandelen. Ze moeten wel. Die druk van 50PLUS mag dan ook niet verslappen.
Heeft u nog een boodschap voor de lezers van dit interview?
Verlies nooit de moed. Blijf positief. Bouw mee aan de wereld. Toen ik jong was, was ik bewindsman in het kabinet-Den Uyl. Bijna een halve eeuw geleden. Nu ben ik senator voor 50PLUS nog net zo positief. Nog net zo strijdbaar. Kom me gezelschap houden! 50PLUS is niet de partij van gister, maar van morgen!
Door Vincent Brongers, gepubliceerd op Actueel Nieuws (https://actueelnieuws.org/) 30 januari 2022